سنڌي ڪھاڻي ھڪڙي ھنڌ بيٺل آھي

سنڌي ڪھاڻي ھڪڙي ھنڌ بيٺل آھي

منوج ڪمار

سنڌي ڪھاڻيءَ جو سفر ۲۰۱۹ع ۾ به جاري آھي. اڳي کان لکندڙ ڪھاڻيڪارن کانسواءِ ڪيترا ئي نوان ليکڪ به ڪھاڻي لکي رھيا آھن. ھن سال ڪيترن ئي نون ڪھاڻيڪارن جا مجموعا شايع ٿيا آھن. انھن ۾ اختر حفيظ جو “ٽيھه منٽ”، حميد ابڙي جو “مٽي جو مان”، نور نبي راھوجو جو “خواب مرندا ناھن”، مجيب اوٺي جو “بارش کان بارش تائين”، مرتضى ناريجي جو “ضمير جو موت”، جعفر شاھاڻي جو “ڪائنات جو موت” ۽ امداد رند جو “ٽيون نسل” قابل ذڪر آھن. انھيءَ کانسواءِ سينيئر ليکڪن جيئن منور سراج، طارق قريشي ۽ رسول ميمڻ جا به ڪھاڻين مجموعا شايع ٿيا آھن.

سچائيءَ جو انعام

سچائيءَ جو انعام

The reward of Candidness/ truthfulness

هڪ ناليوارو چور، هڪ ڏيھاڙي ڪنهن درويش وٽ ويو ۽ هٿ ٻَڌي چوڻ لڳس ته؛ ”سائين مان ڏاڍو گنهگار آهيان. اوهين مون کي دعا ڪريو ته خدا منهنجا ڏوھ بخشي.“

درويش چيس؛ ”اي مورک! جيسين تون پنهنجون برايون نه ڇڏيندين، تيسين ڇوٽڪاري جي اميد رکڻ اجائي اٿئي. اڄ کان ئي پنهنجي بڇڙن ڪمن کان توبھ ڪر ۽ سنئين وات تي اچ ته ڌڻي تو تي مهربان ٿيندو.“

ڪجهه ڳالهيون ’لِحاف‘ افساني بابت - ضراب حيدر

ڪجهه ڳالهيون ’لِحاف‘ افساني بابت

ضراب حيدر

ڪڏهن ڪڏهن مرڻ تي دل چوندي آهي. اِن لاءِ نه ته ڪو زندگيءَ مان بيزاري آهي پر بس ڪنھن ننڍڙي رومانس خاطر.

منھنجي محبوبائن جھڙي آپا عصمت!

تو کي محبوبائن جھڙي آپا اِن ڪري پيو چوان جو اِها به هڪ وڏي ڪھاڻي آهي، جو زندگيءَ ۾ ڪڏهن ڪنھن آپا سان به عشق ٿي ويندو آهي. مان جڏهن اڃا اسڪولي زماني ۾ هوس ته مون اهڙي ئي هڪ عشق جي ڪھاڻي پنھنجي اکين سان ڏٺي ۽ پِرائي هئي. اڄڪلهه ته اسان جي سنڌي معاشري ۾ ادا/ اديءَ جي عشق جون اهڙيون ڪھاڻيون جام آهن، سنڌ جي ٻھراڙين ۾ ته اصل کوڙ پر شھرن ۾ به اُن جو رواج پئجي ويو آهي. منھنجي محبوب طارق قريشيءَ اِن موضوع تي هڪ شاندار ڪھاڻي ”فريم ٿيل چِتائون“ لِکي هئي.

اٺن درويشن جو آستانو - طارق قريشي

اٺن درويشن جو آستانو

طنز ۽ مزاح

طارق قريشي

شام جا ست

ميان بدرالدين، محويت وچان ڪتاب پڙهي رهيو هئو. سندس زوجه محترمه مسمات قمرالنساءِ، ٻئي ڪمري مان سڏ ڪري چيس؛ ”بدرو! هيڏانهن اچ، مون کي الماريءَ تان سُوٽ ڪيس ته لاهي ڏي.“

ميان بدرالدين؛ (ڪتاب مان نظرون هٽائڻ کان سواءِ) ”ها! ٿوري دير کان پوءِ اچان ٿو.“

”نه هينئر ئي اچ، مون کي سوٽ ڪيس هاڻي ٿو کپي.“

”تڪڙ اٿئي ته پاڻ ئي لاهي وٺ.“

”الماري گھڻو مٿي آهي، منهنجو قد ننڍو آهي، هٿ نه ٿو پڄي.“

”پوءِ کڻي زبان سان لاهي وٺ.“

پاڻيءَ جي مسواڙ - خالد حسين ڪوري

پاڻيءَ جي مسواڙ

مختصر ڪھاڻي

خالد حسين ڪوري

ميمڻ کان هڪڙي شيخ، مٺي پاڻيءَ جو کوھ خريد ڪيو. پئسن جي ادائگي به ٿي وئي.

ڪجھ ڏينهن کان پوءِ ميمڻ ۽ شيخ ٽڪرائجي ويا.

ميمڻ چيو: ”چڱو ٿيو ملي وئين! ڀائو! هڪڙي ڳالھ ذهن ۾ هجئي، سودو کوھ جو ٿيو هيو، پاڻيءَ جو نه. پاڻيءَ جا الڳ پئسا لڳندئي؟“

جھٽ نڪاح، پٽ طلاق

جھٽ نڪاح، پٽ طلاق

مختصر ڪهاڻي

راشد محمود سومرو مستانو

هڪ همراھ جي ڀيڻ، يونيورسٽيءَ کان نه موٽي. شام تائين گهر وارا پريشان. موبائل به بند. سمورين سهيلين کان به پڇا ڪئي وئي. خبر نه پئي. آخر ٻئي ڏينهن، ڇوڪري گهر واپس ٿي.

گهر وارن پريشانيءَ ۽ ڪاوڙ مان پڇيس؛ ”ڪاٿي هئين ڪالھ کان؟!“

ٻڌايائين؛ ”مان شادي ڪئي هئي.“

ڪتن تي خرچ - درشن متوا

ڪتن تي خرچ

مختصر ڪھاڻي

ليکڪ: درشن متوا

ترجمو: تاج سروھي

انڪم ٽيڪس انسپيڪٽر کي ٽن ملازمن سان گڏ ڏسي، ھن پنھنجو پاڻ کي ڇنڊ ڦوڪ ڪئي. پوءِ دڪان جي دخل تي اٿي بيٺو. تڪڙ ۾ ھٿ ٻڌي انھن کي سلام ڪيائين. انھن کي ويھارڻ لاءِ، سامھون پيل ڪرسين کي، پنھنجي ڌوتيءَ سان، صاف ڪيائين.

آيل آفيسر، صاف ڪيل ڪرسين تي ويٺا. ھيءُ، سندن خدمت ۾ خشڪ ميوا ۽ مختلف فروٽن جا جوس کڻي آيو.

اجايو خرچ

اجايو خرچ

مختصر ڪھاڻي

وھاب سھتو

ڪتابي ميلي جو حال احوال وٺندي، ھڪ ھجائتي دوست، ھڪ اديب-دوست کان پڇيو؛ ”حال حوال ڏي ميلي جو؟“

”ميلو ڏاڍو متل ھيو. اديب به ڏاڍا پھتل ھيا. سڀني سان ٻک، ھڻي ھڻي فوٽو ڪڍاياسين.“

”ڪتابن جو حوال ڏي! ڪيئن ۽ ڪھڙا ھيا.“

”ڪتابن جي دڪان جا به ڏاڍا ڦيرا ڏنا. فوٽو شوٽو به ڏاڍا ڪڍايا.“

نو مور ڪمپرومائيز - طارق قريشي

نو مور ڪمپرومائيز

طنز و مزاح

طارق قريشي

آپريشن ٽيبل تي مسمات قمرالنساءِ کي بيھوش ڪرڻ کان اڳ، اينيسٿيٽسٽ (بيھوش ڪندڙ ڊاڪٽر) پڇيو: ”اوھان جي ايج ڪيتري آھي؟“

مسمات قمرالنساءِ: ”ارڙنھن سال.“

ڊاڪٽر: ”توھان کي پڪ آھي نه، ته توھان جي ايتري ئي عمر آھي. ڇو ته مون کي بيھوشيءَ جي دوا جو مقدار، توھان جي ايج جي حساب سان ڏيڻو آھي.“

آسماني ٺڪاءُ - حليم بروھي

آسماني ٺڪاءُ

مختصر ڪھاڻي

حليم بروھي

ڇوڪراٽ واري زماني ۾، مون کي هڪڙي ڇوڪري وڻندي هئي. پر هن جي ويجهو وڃڻ جو چانس وغيره نه مليو. سو اهو رومانس هڪ طرفو ئي پيدا ٿيو. جنهن کي اردوءَ ۾ چئبو آهي ته هڪ طرفو ئي پروان چڙهيو يا وري جنهن کي سنڌيءَ ۾ چئبو آهي ته هڪ طرفو ئي ختم به ٿي ويو.

پتاشن جو مينھن - محمد رمضان

پتاشن جو مينھن

مختصر ڪھاڻي

محمد رمضان

ھڪ ھمراھ جي زال، پيڪين گھمڻ وئي ته پاڻ يڪدم وڃي، پنھنجي گرل فرينڊ کي گھر وٺي آيو. اوپري آيل عورت کي ڏسي، جوڻس جي پاليل طوطي چيس؛ ”اچي گھر-ڌياڻي ته دانھن ٿو ڏيانس!“

گِرهڻ - فرح ديبا چنگيزي

گِرهڻ

ڪهاڻي

فرح ديبا چنگيزي

هُن کي پهريون ڀيرو يونيورسٽي ۾ ڏٺو هيائين. پهرين جهلڪ ۾ کيس هُن جون اکيون ميگهه ملهار محسوس ٿيون هيون، هوءَ پهرين جهلڪ ۾ ئي کوئجي وئي هئي.

هوءَ جيڪا شروع کان نهايت سُلڇڻي ۽ سٻاجهي هئي، تنهن پنهنجي اسڪولي وهيءَ کان ويندي يونيورسٽيءَ تائين، پنهنجو پاڻ رڳو ڪتابن ۾ محوَ رکيو هو. هُن ڪڏهن به ڀُلجي ڪنهن اک ۾ نه نهاريو هو، نه وري ڪنهن جي نيڻن ۾ پنهنجو پاڻ پسڻ جي ڪوشش ڪئي هيائين. اِهو ڪارڻ هو جو سندس اکيون وڏيون، سهڻيون، عقابي هوندي به سندس نهٺا نيڻ ڄڻ رِڻ بڻيل هوندا هئا. جن ۾ ڪنهن جو به نِهارڻ بي سُود هوندو هو.

اعتبار - مٺل جسڪاڻي

اعتبار

مختصر ڪھاڻي

مٺل جسڪاڻي

جُمي ۽ ڪمن وٽ، جڏھن به ڏھه روپيا گڏ ٿيندا ھئا، ٻئي مينھن جو گاھه ڪري، منجهند جي ماني گهران کائي، ڳوٺ کان ٽنڊوڄام پنڌ ايندا ھئا. پوءِ بس ۾ چڙھي حيدرآباد ويندا ھئا.

حيدرآباد ۾ ٻن ٽن سينيمائن جا پوسٽر ڏسي، ڪا به ھڪ فلم ڏسندا ھئا. انٽرويل ۾ ڪجهه نه ڪجهه وٺي، کائيندا ھئا. فلم ختم ٿيڻ کان پوءِ، اونھارو ھوندو ھو، ته شاھي بازار جو ھڪ ۽ ريشم گلي جو ٻه دفعا چڪر ھڻي، بس اسٽاپ ڏانھن ويندا ھئا.

واٺو - حيدر دريا

واٺو

مختصر ڪھاڻي

حيدر دريا

ٻهراڙيءَ اندر، ڳوٺاڻن جي هڪ کوھيءَ ۾، مهيني ٻئي هڪ ڪتو ڪري مري ويندو هو. ڳوٺاڻا، کوهيءَ مان مئل ڪتو ڪڍي، کوهيءَ جو پاڻي سڪائي ڇڏيندا هئا. ڪجهه ڪلاڪن کان پوءِ، اها کوهي وري پاڻيءَ سان ڀرجي ويندي هئي. اهو پاڻي، پيا کائڻ پيئڻ لاءِ استعمال ڪندا هئا.

ڪھاڻيءَ جو نئون جَھان - ضراب حيدر

ڪھاڻيءَ جو نئون جَھان

(ڪجهه نوَن ڪھاڻيڪارن بابت - حصو پھريون)

ضراب حيدر

ڪھاڻي شايد لابارو ڪندڙ ڇوڪريءَ جيان آهي.

جنھن لاءِ وليم ورڊس ورٿ، solitary reaper نظم چيو هو. ’جِهرڪيون ماريندڙ‘ سڏجندڙ هِن شاعر کي فطرت سان بي انتها پيار هو. اُن ڪري هُن پنهنجي سموري زندگي گهر جي ٻاهران واري هڪ باغ ۾ گُذاري ڇڏي. ائين ئي ڪھاڻيءَ جا عاشق ۽ چاهيندڙ به پنھنجون عمريون ڪھاڻيءَ جي صحرا ۾ سفر ڪندي، صرف ڪري ڇڏيندا آهن. يا وري ڪو نخلستان ڏسي اتي ئي، ڪنھن چشمي جي ڪناري ۾ نيلام ٿي ويندا آهن.

مچ ڪچھري - دريا خان شنباڻي

مچ ڪچھري

طنز و مزاح

دريا خان شنباڻي

گذريل رات سيءَ جي شدت ۾ ايترو ته واڌارو آيو جو مچ ڪچهري اصل دوست دشمن به گڏائي ڇڏيا. ان مچ ڪچهري ۾ اوطاق جا مالڪ ته آھستي آھستي کسڪي گهر وڃي بسترن ڀيڙا ٿيا پر هڪڙا ٽي همراهه ويٺا رهيا، جيڪي ظاهري طور تي ته هڪٻئي جا دوست رهيا آھن پر اندر ئي اندر هڪٻئي تي سڙندا آهن.

ابت ڪنڊڙي - معراج خالد نظاماڻي

ابت ڪنڊڙي

طنز و مزاح

معراج خالد نظاماڻي

خبر ناهي ڪنهن هنيو، پر پويان کان مغز ۾ چنبو لڳو الاءِ ڏنڊو، پر اهڙو لڳو جو ڪاڪڙو ٻاهر نڪري آيو. دماغ بولاٽيون پئي کاڌيون ۽ ڳالهايان ته آواز ئي نه نڪري. بس غرڙ غو غرڙ غو لڳي پئي هجي. ايئن پئي لڳو، جهڙو ڪبوتر چوڳو پيا کائين. ڳالهه سمجهه ۾ نه آئي ته ڇا ٿيو. جيڪا ڳالهه ڪريان سا ابتي. جيڪي ڪم ڪريان سي ابتا. قميص پيرن ۾ پايو ويٺو هجان، ڪانچ مٿي تي. گهران موڪلين ڀاڄي وٺي اچ، آئون صوف ۽ ڪيلا وٺيو اچان. بس ايتري خبر پئي ٿي ته پنهنجا ڪهڙا آهن، پرايا ڪهڙا. باقي نالا به ابتا پئي ورتم، دانش کي ظهير ۽ ظهير کي دانش. شعيب کي پنهل ۽ پنهل کي شعيب پئي چيم. مطلب دماغ جا ٽپڙ ٽيشڻ تي لڳا پيا هئا. منهنجي حالت ڏسي گهر وارن کي اچي پريشاني ٿي ته هن کي الاجي ڇا ٿيو آهي. اوڙي پاڙي جي ٻارن به چريو چريو ڪري چيڙائڻ شروع ڪري ڇڏيو! گهر وارا ماني آڻيو اڳيان رکن، آئون ڊوڙيو وڃي، ٻڪرين سان گاهه يا مينهن سان گڏ آهوري ۾ ڪتر چران. شڪر ٿيو گهر ۾ ڳجهون پاليل ڪو نه هيون، نه ته انهن سان ڍونڍ تي به گڏ ويٺو هجان ها!

شريف ماڻھو - ليکراج ميگھواڙ

شريف ماڻھو

مختصر ڪھاڻي

ليکراج ميگھواڙ

”ڪانڀو ڪهڙي فڪر ۾ فنا ٿي ويو آھين؟“ سندس دوست غني ٻاهران کان ايندي چيو. (غني ۽ ڪانڀو ڳوٺ جا عظيم پڙھيل لکيل ۽ پنهنجي دور جا بهترين انسان رهيا آھن)

ڪانڀو، ورائڻ لڳو ته؛ “آئون اهو سوچي رهيو آھيان ته هي ماڻهو اهڙا وحشي ڇو ٿي ويا آھن. هاڻ روز اخبارن جون سرخيون، چئنلن جي بريڪنگ نيوز ٻڌي اھو ڀؤ ٿي ويو آھي ته ڇا انسان ايترو به حيوان بڻجي سگهي ٿو“.

نمازَ جو وَقفو - ناصر قاضي

نمازَ جو وَقفو

ڪهاڻي

ناصر قاضي

ميرن جي دورَ جي اَڏايَل اها ’ڪپڙي بازار‘ به خوبصورتيءَ جو هڪ نادر نمونو هوندي هئي، جو اوائلي ارڏن شھتيرن سان ڪنڊي تي ٺھيلَ مضبوط ڇَتَ هيٺان اها ڍَڪيَلَ ’ڪپڙي بازار‘ شروع ته ’درزي بازار‘ کان ٿيندي هئي ۽ ٿورو اڳتي هلڻ سان ’ڪپڙي بازار‘، اڃا اڳتي هلڻ سان ’پنسار بازار‘ ۽ پوءِ ’مائي بازار‘ ۾ تبديل ٿي ويندي هئي..!! انھن چئني ڍڪيل بازارن جي منڍَ ۾ شھر جو ’وڏو علم پاڪ‘ واقع هو، جڏهن ته انھن چئني بازارن جو ڇيھه جتي ٿيندو هو، اتي وري شھر جو ’وَڏو ٽڪاڻو‘ هوندو هو. مطلب ته ’وڏي علم پاڪ‘ کان ’وڏي ٽڪاڻي‘ تائين، اندر چار ئي ڍڪيل بازارون به ڇا ته بازارون هونديون هيون، جو اوائلي طرز تي ٺھيل ڪاٺَ جي پراڻن مضبوط شاندار درن سان سجايل دڪان ڀرسان دڪان، وري دڪان ۽ دڪان ئي دڪان..!!