Thursday, June 29, 2017

بدليل صورتحال ۽ گذريل ڏهاڪي جي سنڌي ڪهاڻي - ڊاڪٽر جڳديش لڇاڻي

بدليل صورتحال ۽ گذريل ڏهاڪي جي سنڌي ڪهاڻي
ڊاڪٽر جڳديش لڇاڻي
سنڌي ساهتيه ۾ ڪنهن حد تائين ان راءِ سان هم شريڪ ٿي سگهجي ٿو ته شاعريءَ کانپوءِ ڪهاڻي ئي ادب جي هڪ سٻل ادبي صنف آهي. سنڌي ڪهاڻي ارتقا پذير آهي ۽ سدائين حالتن ۽ ماحول جي اثر هيٺ لاڳيتو ارتقائي عمل ۾ آهي. 19 صديءَ جي پڇاڙيءَ ۾ ڪهاڻيءَ جي اوائلي نموني جي شروعات ٿي ۽ 20 صديءَ ۾ مواد ۽ اڻت بڻت جي لحاظ کان ڪهاڻيءَ ۾ انيڪ/ اڪيچار تجربا ٿيا. ڪهاڻيءَ جي مختصر ڪئنواس ۾ حياتيءَ جا ڪيترائي رنگ ڀريا ويا آهن. مان اهو عرض ڪري چڪو آهيان ته هيءُ رجحان قديم به آهي ته جديد به. اهو ان ڪري جو انسان ازل کان ئي پاڻ کي سمجھڻ جي ڪوشش ۾ سرگردان رهيو آهي. جديد علم جي ادب به ان ڪوشش جو ئي نتيجو آهي. اڳتي هلي انهيءَ قديم ۽ جديد تجربي جي روشنيءَ ۾ سنڌي ڪهاڻيءَ کي سمجھڻ جي ڪوشش ڪبي.

Tuesday, June 27, 2017

پوڙهو - ٽالسٽاءِ- طفيل مگسي

پوڙهو
ڪهاڻي
ٽالسٽاءِ
طفيل مگسي
ننڍڙن ٻارڙن کي راند ڪندي اَنَ جي داڻي جيتري هڪ شيءِ هٿ لڳي. جنهنجو مقدار ڪڪڙ جي آني جي برابر هو. هڪ واٽهڙو انهيءَ عجيب و غريب شيءِ کي ٻارڙن کان هڪ پئسي ۾ خريد ڪري ورتو ۽ شهر اچي ڪري ان کي بادشاھ وٽ هڪ عجيب شيءَ طور وڪڻي ڇڏيائين.

وڻجارو -شهباز پيرزادو

وڻجارو
ڪهاڻي
شهباز پيرزادو
سج اڀرڻ کان اڳ يا لهڻ کان پهريان ڳاڙهاڻ واري ماحول ۾ جڏهن ڪا ور جو اوسيئيڙو ڪندڙ درياءَ ڪناري سڀاڳن سڙهن جي متلاشي هجي ته سندس ڪيفيتون ڀٽ جي شاهه جهڙا شاعر پيدا ڪري وجهنديون آهن ..
آست کي ان ڪرڀناڪ ڪيفيت ۾ مبتلا هوندي اڄ ستون مهينو آهي پر سندس ور ڪريم اڃان تائين ويڻي کي ور ئي ناهي ڏنو.

Sunday, June 25, 2017

اڳواٽ اپيل - نور گهلو

اڳواٽ اپيل
مزاحيه ڪهاڻي
نور گهلو
جناب اعليٰ!
پهريائين ته مان ان ڳالهه جي وضاحت ڪريان ته کاتي بابت جيڪو لکيو آهي، اُها توهان جي دوستن ۽ مخالفن جي راءِ آهي. جنهن سان منهنجو متفق هئڻ ضروري ناهي. هر ٻئي، ٽئين، چوٿين ڏينهن اوهان جي کاتي جي ڪارڪردگيءَ جي حوالي سان خبرون ۽ مضمون ڇپجندا رهن ٿا. جن ۾ هڪ طرف اوهان جي ياري باشي نڀائڻ تي، اوهان جي نوازيل سنگت، شاباشين جا گل نڇاور ڪندي اوهان کي ”يار ويس“ ۽ کاتي کي ”ياري نڀايو کاتو“ جهڙا خطاب ڏيندي رهي ٿي ۽ اوهان کي سنڌي ٻولي، ادب ۽ ثقافت جي ترقيءَ لاءِ ڏينهن رات هڪ ڪرڻ يا ڏينهن کي رات ۽ رات کي ڏينهن ڪرڻ لاءِ، خراج تحسين پيش ڪندي ”قومي هيرو“ ثابت ڪرڻ جي ڪوشش ۾ ڏينهن رات رُڌل آهي. جنهن جو اندازو اوهان جي ”فيتن“ ڪٽڻ جي رفتار مان بخوبي لڳائي سگهجي ٿو.

Thursday, June 8, 2017

مهانگائيءَ خلاف مهم - ڊاڪٽر فهميده حسين

مهانگائيءَ خلاف مهم
ڊاڪٽر فهميده حسين
گذريل هفتي سول سوسائٽيءَ طرفان فروٽ يا ميوي جي رمضان شريف ۾ مهانگائيءَ  خلاف بائيڪاٽ ڪيو ويو. ٻڌو اٿم ته اهو ڪامياب بائيڪاٽ هو ۽ هاڻي فروٽ جون قيمتون گهٽ ٿي ويون آهن. الائجي ڪيترا ڏينهن اهي قيمتون گهٽ رهنديون سا ته خدا کي خبر پر منهنجو مشاهدو ڪجهه مختلف رهيو. آءٌ سالن کان پنهنجي پاڙي ۾ هڪ ڪمرشل ايريا ۾ گاڏي تي ميوو وڪڻندڙ هڪ ميمڻ ڳوٺ جي ڪڇي ڳالهائيندڙ ماڻهو کان خريداري ڪندي آهيان. ان ڪمرشل ايريا ۾ ٻه تمام وڏا ميوي جا جا دڪان آهن جن جون قيمتون آسمان سان ڳالهيون ڪنديون آهن ۽ گاڏي واري کان ٻيڻ تي هونديون آهن. انهن کي جڪڏهن چئبو ته؛ تنهنجو فروٽ هنن کان مهانگو ڇو آهي؟ ڪجهه گهٽ ڪر!“ سندن مٿو ايڏو خراب آهي جو اکيون ٻئي طرف ڦيرائي، چوندا آهن؛ پوءِ وڃي انهن کان وٺو نه! منهنجي فروٽ جي ڪوالٽي اي ون آهي.“ ٻئي طرف اڌ قيمت تي وڪرو ڪندڙ گاڏي واري سان ماڻهو ريڙهه پيڙهه ڪري اڃا به گهٽ پيا ڪرائيندا آهن. جيتريقدر ڪوالٽي (معيار) جو سوال آهي ته اوڻيهه ويهه جو فرق ضرور هوندو آهي. هن بائيڪاٽ کان گهڻا ڏينهن اڳ، هڪ ڀيري آءٌ فروٽ وٺڻ ويس ته اهو ئي ساڳيو گاڏي وارو زمين تي ڳوڻيون وڇائي پڙيءَ تي فروٽ وڪڻي رهيو هو. حيرت مان پڇيومانس؛ ڇو اڄ پَٽَ تي ويٺو آهين؟“ روئڻهارڪو ٿي چيائين؛ ڊي ايڇ اي وارا منهنجو گاڏو ضبط ڪري کڻي ويا آهن ۽ چيو اٿن ته مهيني کان پوءِ ڏنڊ ڀرڻ کانپوءِ واپس ملندو. آءٌ غريب ماڻهو، منهنجي ٻچن لاءِ روزگار ڪرڻ جو اهو ئي هڪڙو ذريعو هو سو به نه رهيو، مٿان ڏنڊ جا پئسا جمع ڪرڻا آهن، ڊي ايڇ اي آفيس جا ڏاڍا چڪر هنيا اٿم، ٻه ڏينهن ڊوڙ ڊڪ ۾ رهيو سهيو فروٽ به خراب ٿي ويو ۽ گهر ۾ مانيءَ ڳڀي لاءِ پريشان رهياسين، نيٺ هتي اچي پٽ تي مال رکيو اٿم ته من ٻه ٽي رپيا ملي پون ته گهر ۾ چلهه ٻري. پڇيومانس؛ ڊي ايڇ اي وارن ايئن ڇو ڪيو؟“ چوڻ لڳو؛ انهن چيو ته انڪروچمينٽ (والار) ڪريو بيٺو آهين، هتان هٽي وڃ. پهرئين ڏينهن ته منٿ ميڙ سان ڇڏي ڏنائون پر ٻئي ڏينهن وري آيا ۽ ماڳهين منهنجو ٺيلهو (گاڏو) ئي کڻي ويا. آءٌ مسڪين ماڻهو پنهنجو فروٽ جهولين ۾ ڀري بچائيندو رهيس پر اڌ کان مٿي مال به هليو ويو. وري آهستي سان چوڻ لڳو؛لڳي ٿو ته اهو هنن فروٽ جي دڪاندارن جي شڪايت تي ڪيو اٿن، جيڪي ساڳيو فروٽ ٻيڻي اگهه ٿا وڪڻن، ان ڪري ماڻهو اسان گاڏي وارن کان وٺندا آهن.“