ساسا هڪ نئين دور جو مثالي ڪيمپس ناول - ڊاڪٽر مبارڪ لاشاري

ساسا هڪ نئين دور جو مثالي ڪيمپس ناول

ڊاڪٽر مبارڪ لاشاري

“بهار جي موسم ۾ ماسٽر جي هڪ هفتي جو ڪٿان ڪو ڪورس ڪري آيو ته اسان سڀني کي اسڪول جي گرائونڊ ۾ وٺي ويو. اسان حسب دستور پنهنجي پنهنجي قد مطابق قطار ۾ بيهي رهياسين ته چوڻ لڳو: ''ٻارو! اڄ پاڻ هڪ راند کيڏنداسين''. راند جو ذڪر ٻڌندي ئي منهنجي دل ٻهڪي اُٿي. ''انهي جو عنوان 'تلاش گمشده' آهي''. پنهنجي ڳوٺ جون ٽيھه پنجٽيھه شيون گم ٿي ويون آهن. ۽ انهن سڀني جا نالا انهن پرچين تي لکيل آهن. هن ڀوري رنگ جي زمين تي پيل دٻي ڏانهن اشارو ڪيو جنهن ۾ قرعه اندازي لاءِ رنگ برنگي پرچيون چنبڙيل هيون. ''واري واري سان سڀئي هڪ هڪ پرچي کڻي ۽ انهن تي لکيل شين جا نالا ٻڌائيندا وڃو ته جيئن اسان پاڻ وٽ نوٽ ڪري ڇڏيون''. پاڻ واسڪوٽيءَ جي کيسي منجهان هڪڙو ڪاغذ ۽ قلم ڪڍندي چيو: ''پوءِ وڃو ۽ اڌ موڪل کان اڳ پنهنجي پنهنجي ذمي آيل شيءَ جي خبرچار وٺي اچو. شاباش، شاباش''.

مرحوم ڦ ڦيٿو - ميان گل محمد ڪلهوڙو

مرحوم ڦ ڦيٿو

ننڍڙي ڪهاڻي

ميان گل محمد ڪلهوڙو

”مي آءِ ڪم اِن سَر؟“

”اَچُ صاحبڏنا، ايتري دير ڪري اسڪول ڇو آيو آهين؟“

”سائين جيئن صُبح ٿي، مٿي ۾ سور پئجي ويو هو، گُوري کائي آرام ڪري پوءِ آيو آهيان.“

”پُٽ! سنڌيءَ ۾ صبح ٿيندي ڪانهي، پر ٿيندو آهي.“ سائين صاحبڏني کي سمجهائيندي چيو.

”پر سائين! سڀ ائين ئي ٿا ڳالهائين!“

ٽيڪسٽ مسيج - غفار سومرو

ٽيڪسٽ مسيج

فلئش فڪشن

غفار سومرو

پوري هڪ سال کان پوءِ اڄ شام ۲۰ مئي ۲۰۲۱ع تي سج لٿي کان ٿورڙو اڳ، سندس ٽيڪسٽ مسيج مليم. لکيو هئائين؛ “ڪيئن آھيو!”

مسيج پڙھي سوچن جي سمونڊ ۾ لڙھندو ويس. يادگيرين جو ڪو بتيلو من جي لهرن تي ٻڏڻ ترڻ لڳو. ٻڏندي ٻيڙيءَ جي مون کي رڳو هڪڙي هريڙ هٿ آئي. ياد آيم؛ سندس آخري ٽيڪسٽ مسيج.

حسن منصور ۽ سندس ڪهاڻيون - رئوف نظاماڻي

حسن منصور ۽ سندس ڪهاڻيون

رئوف نظاماڻي

حسن منصور منهنجو ڀاءُ آهي. پر ساڳئي وقت سندس شخصيت جا ٻيا به گھڻا پاسا آهن. هو جيتوڻيڪ وڏو ٿي ويو هو ۽ سندس هڪ ڌار شخصيت ۽ گھر ٻار هئا پر الائي ڇو اسان سڀ کيس اڃا ٻار ڪري ليکيندا هئاسين. مون کي اڃا اهو حسن ياد هوندو هو جڏهين آئون کيس اسڪول جو ڪم ڪرائيندو هوس ۽ سندس اها ڪوشش هوندي هئي ته ڪنهن نموني اتان پنهنجي جان ڇڏائي.

لذت ۽ ذلت جون بي انت لهرون - مجيب اوٺو

لذت ۽ ذلت جون بي انت لهرون

(جي ايم ڪوئٽزي جي ناول Disgrace جي سنڌي ترجمي ’ذلت‘ تي تبصرو)

مجيب اوٺو

جان ميڪسويل ڪوئٽزي ڏکڻ افريڪا ڄائو ناول نگار، ماهر لسانيات، ترجمي نگار ۽ مضمون نگار آهي، سندس جنم ۹ فيبروري ۱۹۴۰ع ۾ ٿيو. هن ۱۹۶۹ع ۾ لکڻ جي شروعات ڪئي. سندس پهريون ناولDusklands  سال ۱۹۷۴ع ۾ شايع ٿيو. کيس ٻه ڀيرا ۱۹۸۳ع ۽ ۱۹۹۹ع ۾ Booker Prize ملي چڪو آهي ۽ ۲۰۰۳ع ۾ ادبي خدمتن بدولت نوبل پرائيز سان پڻ نوازيو ويو آهي. هُو هن وقت آسٽريليا ۾ رهائش پذير آهي.

لڙڪ لڙي پيا لار ڪري - غفار سومرو

لڙڪ لڙي پيا لار ڪري

مختصر ڪھاڻي

غفار سومرو

اونهاري جا سخت گرم ڏينهن هئا، ٽاڪ منجهند، هوا ٺپ بند، اصل پن ئي نه چري، ڏينهن اهڙو گرم جو ڪانو جي اک پئي نڪري. نياز، ڪڻڪ جو لابارو ڪندي، گوڏن تي هٿ ڏيئي اٿي بيٺو. هڪ هٿ ۾ ڏاٽو، ٻئي هٿ ۾ ڪڻڪ جا سونهري سنڱ. گوڏ ۽ گنجيءَ مان پگهر، پاڻيءَ جيان ٿي وڙھس. منهن ۽ هٿن تي مٽيءَ جا تھ چڙھيل. مٿي مان پگهر ٽمڻ سبب، چهري تي لڪيرون ٺھي ويل. ٿڪاوٽ کان چور.

کير جھڙي ڪاري - اختر پيا

کير جھڙي ڪاري

ڌرتيءَ جي ڪھاڻيڪار سرور سيف جو ڪھاڻي ڪتاب

اختر پيا سولنگي لاڙڪاڻو

ھر معاشري جي سونھن علم و ادب آھي ڇو ته اھڙي شعاع کان سواءِ ڪنھن به معاشري جي پيڙھ پختي ٿي نٿي سگھي اڄ به دنيا جون اھي ئي قومون معتبر ڀانئجن ٿيون جتي اھڙي ڏانءَ ۽ نانءَ جي ڳالھ ڪائي نئين ناھي رھي. اھڙي ادبي شعاع ھيٺ پنھنجي سون ورني ڌرتي اصل اڄ تائين ڪيئي سڳند ۽ سنگ اپائيندي پئي اچي ۽ اھڙي آبياري صدين پڄاڻان اڄ تائين ھلندي پئي اچي ۽ اھڙي سيوا جو بار ڏات ڌڻي کنيون گھمندو وتي ۽ ھو بنان ٿڪاوٽ جي پنھنجو پورھيو جاري رکندو پيو اچي سندس اھڙو پورھيو ڪڏھن نظم جي صورت ۾ته  ڪڏھن وري نثر جي صورت اختيار ڪندو رھي ٿو.

ڪجهه انٽرايڪٽيوَ ناول ۽ ڪهاڻيون - ڪليم ٻٽ

ڪجهه انٽرايڪٽيوَ ناول ۽ ڪهاڻيون

ڪليم ٻٽ

ڪجهه ڏينهن اڳ نيٽ فلڪس تي ”بليڪ مرر“ نالي هڪ فلم ڏسڻ جو موقعو مليو. فلم حيرانيءَ جي هڪ الڳ دنيا ڏانهن ڇڪي وئي. هي فلم ۱۹۸۹ع دوران وڊيو گيمون ٺاهيندڙ نوجوانن بابت آهي، جيڪو هڪ مشهور ناول تان هڪ اهڙي وڊيو گيم ٺاهڻ گهري ٿو، جنهن سان کيڏندڙ گيم جو ماحول، ولن، ترتيب وغيره سڀ پاڻ چونڊي. هن فلم جو ڪمال اهو آهي ته فلم به انٽرايڪٽيوَ آهي. مطلب هلندي هلندي فلم ڪجهه پلن لاءِ بيهي ٿي رهي ۽ هيٺان پٽي اچي وڃي ٿي ته اوهان ڪهڙي سچئشن (صورتحال) ڏسڻ پسند ڪندا ۽ اوهان جي ٽيبليٽ يا موبائيل اسڪرين تي ٻه آپشن اچيو وڃن. اوهان انهن مان ڪنهن هڪ کي ٽچ ڪندا ته فلم ۾ ان حساب سان اڳيان وڌندا. ان قسم جو هڪ تجربو باليووڊ وارن به ۲۰۱۳ع ۾ ”مونسون شوٽ آئوٽ“ نالي فلم ٺاهي ڪيو، جنهن جو مک ڪردار نوازالدين صديقي نڀايو هو. ان فلم ۾ ساڳين ڪردارن جون ٻه الڳ الڳ ڪهاڻيون ڏنل آهن. فلم هڪ نوجوان پوليس آفيسر جي ڊيوٽي جي پهرين ڏينهن کان شروع ٿئي ٿي، جنهن کي هڪ خطرناڪ ڏوهاري کي پڪڙڻ لا موڪليو وڃي ٿو. اها هڪ برسات واري شام آهي. هو ممبئيءَ جي رستن تي ڏوهاريءَ پٺيان ڀڄندي، گولي هلائي ٿو ۽ بلڪل اتي فلم ڪجهه گهڙين لاءِ بيهي رهي ٿي ۽ ڏسندڙ کان سوال ڪيو وڃي ٿو: ”ڇا اوهان ڏوهاريءَ جي مرڻ ۽ ان کانپو واري ڪهاڻي ڏسندا يا ڏوهاري بچي ويو پوءِ ڇا ٿيو، اها ڪهاڻي ڏسندا؟“

ڀرم - رزاق سهتو

ڀرم

ننڍڙي ڪهاڻي

رزاق سهتو

هُو سخت پريشان ٿي ويو. جڏهن لاشعوري طور تي ڏيهاڙي وانگر، نيرن ڪرڻ واري جاءِ تي ويٺو. گھرواريءَ طرف، گُھرجائو نهار ڪيائين، جنهن جون اکيون سڄيل ۽ ڳاڙهه سريون، چهرو ڪوماڻيل، اداسي ۽ پريشاني سندس چهري مان ليئا پئي پاتا. کيس پڪ ٿي وئي ته روئڻ جي ڪري ئي سندس زال جون اکيون ڳاڙهه سُريون ۽ سڄيل آهن. سمجھي ويو؛ پڪ سان نيرن پچائڻ لاءِ گھر ۾ سيڌو سامان ڪو نه بچيو آهي، تڏهن ئي روئي پئي هوندي. مزاجي خدا، نيرن ڪرڻ ايندو، کيس ڪهڙو جواب ڏيندس. پاڻ تي ڪاوڙ ڪيائين.

جيفري آرچر جون سنسني خيز ڪهاڻيون - ڪليم ٻٽ

جيفري آرچر جون سنسني خيز ڪهاڻيون

ڪليم ٻٽ

ڪهاڻي جي فن جي حوالي سان ولف، ارينڪوٽ ۽ فنچ سندن ايڊٽ ۽ ترتيب ڏنل ڪتاب ”اي اسٽيڊي آف دي شارٽ اسٽوري“ ۾ ڄاڻايو آھي ته شاعري جيان مختصر ڪهاڻي به ڪنهن هڪ مخصوص وصف جي محتاج نه آھي. هڪ ڪهاڻي جو پلاٽ، ٿيم ۽ اسٽوري ٽيلنگ جو طريقو ٻي ڪهاڻي کان ايترو ته مختلف هوندو آھي جو ڪهاڻي کي ڪنهن هڪ وصف ۾ قيد ڪجي ته ڪيتريون ئي ڪهاڻيون هن صنف مان خارج ٿي وينديون.

پل جي پار - نصرت سڪندر چانڊيو

پل جي پار

ڪهاڻي

نصرت سڪندر چانڊيو

ٻني جي ڪپ تي لڳل ٽالھي جي گهاٽي وڻ جي ٽارين تي پکين جي چهڪار مان شمع کي لڳو ڄڻ اهي پکي کيس ڪجهه چوڻ جي ڪوشش ڪندا هجن. ورھين پڄاڻان کيس سندس مڱيندي دلبر جي ياد ورايو، جنهن تي هو بيقرار ٿي پئي. کيس اڄ تائين به سمجهه ۾ نه آيو ته ڇو دلبر شادي کان ڪجهه ڏينهن ۾، هڪ رات جو اوچتو ئي اوچتو ڳوٺان گم ٿي ويو ۽ وري ڪڏهن به ڳوٺ جو رخ نه ڪيائين. هو مال جي واڙي مان ڏاڏهنس جي ڍاٽڪي نسل جي سهڻي ۽ ڊگهي ڳچيءَ واري ڏاچي ڇوڙي ڀڳو هو ۽ ڪنهن کي به خبر نه پئجي سگهي ته هن ڪيڏانهن منهن ڪيو. اهو ويهه سال پراڻو گهاءُ سندس دل ۾ بهار اچڻ سان تازو ٿي پوندو هو. دلبر جنهن کي تڏهن اڃا اڀي منهن تي مڇن جي ساول مس آئي هئي، جي اوچتي گم ٿي وڃڻ کانپوءِ ويڙهي ۾ وير پيو، سبحان جي پيءُ ۽ چاچن ڪهاڙيون اڀيون ڪيون، گهر ۾ شادي جا سهرا ٿي هليا، گهوٽ جا ڀائر پاڙي جي هر گهر مان کٽون هنڌ کڻندا انهن تي نالا لکندا پئي ويا، جيئن موٽائڻ مهل سولائي ٿئي. هيڏانهن گهوٽ بنا ٻڌائي گم ٿي ويو، ڄڃ ۾ ٻائتال مچي ويو. هر مائي مرد ننڍي جي زبان تي اها ئي ڳاله هئي. سهرا ڳائيندڙ ماين به پاڻ ۾ سس پس شروع ڪئي؛

”پڪ ڇوري نڀاڳي آهي...“

هن جون ڳالهيون ڪو ٻڌي ٿو

هن جون ڳالهيون ڪو ٻڌي ٿو...

داخليت جي اٿاھ ساگر مان سرجيل افسانو

مظھرالاسلام

ھمير گاد

هو چوي ٿو؛ ”منھنجيون ڳالهيون ڪو ٻڌي ٿو.“

مون هن جي شڪ کي ختم ڪرڻ لاءِ ڪيترا ئي ڀيرا هن کان پڇيو تہ؛ ”جڏھن تون ڳالهائيندو آھين تہ ان وقت اُتي ٻيو ڪير هوندو آهي.؟“

هو چوندو آ: ”ڪير بہ نہ صرف مان ۽ ھوءَ.“

تڏھن مان هن کي چوندو آھيان؛ ”اهو تہ تمام سٺو آ جو هوءَ تنهنجيون ڳالهيون ٻڌي ٿي ۽ تون هن کي پنهنجيون ڳالهيون ٻڌائڻ ٿو چاهين تہ پوءِ ڇو ٿو چوين تہ تنهنجيون ڳالهيون ڪوئي ٻڌي ٿو.“

موٽي آيلَ ماڻهوءَ جون نيون ڪھاڻيون

موٽي آيلَ ماڻهوءَ جون نيون ڪھاڻيون

بادل جمالي جي ڪتاب ”اويلو مسافر“ تي تبصرو

ننگر چنا

ادبُ سماجَ جي پُورَ وِڇوٽَ تاريخَ آهي، پر هڪڙي لحاظ کان وڌيڪ تُزُ، سچي، حقيقي، عوامي ۽ اجتماعي تاريخَ آهي. ڪھڙو تاريخ دانُ انسانن جي اندرَ جو، انهن جي جذبن، اُڌمن، وِلوِلَن ۽ وُوڪَنِ، آهُنِ ۽ ڪُوڪُنِ، خوشيءَ جي تاثرن، کِلُنِ ۽ کِجڪن، مُھانڊَن ۽ ملوڪن جو تيرِ پِتيرِ بيانُ ڪري سگهندو؟ جيئن هڪڙو حقيقي فنڪارُ آرٽ جي ڪنھن به ميڊيم خهص ڪري ڪھاڻي، ناول، ڊرامي يا شاعريءَ وسيلي ڪري سگهندو آهي.

يوٿوپيا ناول جو مختصر جائزو

يوٿوپيا ناول جو مختصر جائزو

علي آڪاش

ڏهاڙن پڄاڻا ليپ ٽاپ کوليو آهي ته عجيب پيو لڳي. هاڻ موبائيل فون کان سواءِ ٻي ڪا به شيءِ هٿ ۾ نٿي وڻي ــ عجب آهي! تنهن هوندي به، ڊائريءَ ۾ لکڻُ ۽ ڪتابن کي پڙهڻُ ــ ٻه ڪم باقي آهن، جيڪي مون کي احساس ڏيارين ٿا ته آئون لکڻ پڙهڻ سان واڳيل آهيان. اِها به نعمت چئبي. آئون لکڻ لاءِ ويٺو آهيان. مون کي اوهان سان هڪ ڳالهه سَلڻي آهي. اُها هڪ ناول جي باري ۾ آهي. ناول آهي: ”يوٿوپيا“، جيڪو ناول نگار ۽ ڪهاڻيڪار ڪليم ٻٽ لکيو آهي. هيءُ تازو ئي ڇپيل ڪتابُ پنهنجي نالي ۾ عجيب آهي؛ ۽ رواجي اصطلاح ”يوٿيا“ کان متاثر ٿيلُ ٿو لڳي. هيءُ ڪتاب به عجيب آهي. هن ۾ هڪ ئي وقت، فن، ٽيڪنڪ ۽ مختلف بيانين جو تال ميل موجود آهي. مون هيءُ ڪتابُ بنهه نرمائيءَ سان ۽ وٿيءَ وٿيءَ سان پڙهيو آهي. هڪ ڀيري پڙهڻ کان پوءِ ٻيهر به پوري ڪتاب کي اکين مان ڪڍيو آهي.

زندگيءَ جي ٽاريءَ تان ڇڻيل ٻه وجود

زندگيءَ جي ٽاريءَ تان ڇڻيل ٻه وجود

فلئش فڪشن

فرواه ميمڻ

اڌ رات ٽاڻي، ڳوٺ جي ويران جڳھ جي ڀر ۾، ٻير جي وڻ سان ٽيڪ ڏئي، ڪامران ڪنھن جي اچڻ جي اوسيئڙي ۾ پئي تڙپيو. بُت ۾ ڀريل، ويڪري ڇاتي، همٿ ڀريو جانٺو جوان! سندس اکين مان جوالا پِئي وسي. بي جان وجود سان، آسمان ڏانھن نھاريندي، ٿڌا ساھ پئي کنيائين. هڪ هڪ پَلُ، صدين جيان لڳي رهيو هيس. گھڙيءَ گھڙيءَ گھاءَ پئي پيس. تارن جي ڇڻندڙ ڇاٽ ۽ اُتر جي سرد هوا، سندس چھري تي انتظار جي پيڙا، ڪنھن جانور جي هلڪي کُڙڪي تي ڪنائيندي، ڪنھن پل هُو سوچن جي سمنڊ ۾ غوطا کائيندو رهيو ٿي.

مُرڪ جا خواب - فرواه ميمڻ

مُرڪ جا خواب

فلئش فڪشن

فرواه ميمڻ

مُرڪ جِيئَن جِيئَن وڏي ٿيندي وئي، تِيئَن تِيئَن جواني رنگ ڪڍڻ لڳس. جوانيءَ ڏانھن قدم وڌائيندي، مُرڪ پنھنجو پيلو رنگ، گُلابي رنگ ۾ بدلائڻ لڳي. هاڻي ته سندس ڳل گُلاب جي گُل جيان ڳاڙها ٿي اُڀرڻ لڳا ھُئا. ڪاريون ۽ وڏيون اکيون، گُلابي ڳل، ڪارا واسينگ وار، ويڪرو مُنھن، ڊگھي ڳچي، اُڀريل ڇاتي ۽ سنھڙا چپ، سندس حُسن ۽ جوانيءَ جون خاص خوبيون بڻجي چڪيون هُيون.

سِبيل چپ - فرواه ميمڻ

سِبيل چپ

مختصر ڪھاڻي

فرواه ميمڻ

ڪائنات، وڏي ڀاءُ منصور جي اڳيان چانھ جو مگ رکي، ڀر ۾ پيل موڙي تي ويھندي، منھن تي اطمينان واري مُرڪ مُرڪندي، چوڻ لڳي؛ ”ادا منصور! اَدا! مون کي هڪ نوڪريءَ جي آفر ٿي آهي. جيڪڏهن اوهان اجازت ڏيو ته مان ايندڙ سومر جي ڏينھن جوائن ڪريان؟“

”نوڪريءَ جي آفر پر ڪٿي ۽ ڪھڙي کاتي ۾؟“ منصور اخبار تان نظر ھٽائيندي پڇيس؛ ”ڏسجانءِ ڪائنات ٽيچنگ واري شُعبي کان سواءِ مان تو کي ڪٿي به نوڪري ڪرڻ جي اجازت نه ڏينديس!“