ڳُجهہ ۾
ننڍڙي ڪھاڻي
مٺل جسڪاڻي
ھڪ گرمي، ٻيون
رمضان شريف جو مھينو، ٽيون ڪورونا وائرس وبا جي خوف ۾، ڪٿي لاڪ ڊائون ۽ ڪٿي لاڪ ڊائون
کان بہ وڌيڪ احتياط ھجڻ سبب، ٻيا ڀلي تہ ڪٿي بہ ۽ ڇا بہ ڪري رھيا ھئا يا آرامي
ھئا، پر اڄ ڏاڏو پوٽو پاڻ ۾ گڏ، ڪا گهڙي خاموش، ڪنھن مھل ڪھڙي تہ ڪنھن مھل ڪھڙي ڳالھہ
پئي ڪيائون. نيم ڪچھري وارو ماحول ھو.
سيڪريٽ
مختصر ڪهاڻي
غفار سومرو
”استاد ڏسجانءِ!
هڪڙي ڏينهن مان وڏو اديب ٿيندو مانءِ!“
”واه چنڊي!“
”سچي استاد!“
”اڇا! اهو ڪيئن
ڀلا!؟“
”بس استاد!
اهو هڪ سيڪريٽ آ!“
”تون وڏو
اديب ٿيئن جهان ڏٺو! اڙي ڪيئن تون وڏو اديب ٿيندين؟ تو کي ته هڪ سٽ به سڌي لکڻ ڪو نه
ٿي اچي.“
”بس استاد! ڏسندو
وڃ!“
پنجيتاليھه سال پِڇي!
سرائيڪي ڪھاڻي
مٺل جسڪاڻي
حُور نال گُذريل
ملاقات چار مھيني اڳي ٿي ھائِي. سندس آکڻ تون، ميڏيان يادگيريان دا ڪتاب، جنھن وچ
حور ديان ڳالھين به لکيل ھِن، مئين اڍائي مھيني اڳ موڪليا ھمس.
۽ پوءِ هتي ڪير به نه هو
ناول: ۽ پوءِ هتي ڪير به نه هو And Then There Was None
ليکڪا: اگٿا ڪرسٽي Agatha Christie
تعارف/ ريويو:
عبدالڪريم چنا
اگٿا ڪرسٽي (15 سيپٽمبر،
1890 کان 12 جنوري، 1976) ڇاهٺ 66 کوجي ناول Detective Novels ۽ مختصر ڪهاڻين
جا 14 مجموعا لکيا. سندس پورو نالو آگٿا مئري ڪليريسا ڪرسٽي Agatha Mary Clarissa Christie
هو. کيس Queen of Mystery پڻ سڏيو ويندو آهي. 1971 ۾ سندس ڪتابن جون ٻه
ارب ڪاپيون وڪرو ٿيڻ سبب سندس نالو گنيز بوڪ آف ورلڊ رڪارڊ ۾ هر دور جي گهڻي وڪرو ٿيندڙ
افسانوي لکيڪا fiction writer طور شامل ڪيو ويو.
بچت بازار
مختصر ڪهاڻي
غفار سومرو
رسيس کان پوءِ
استاد سڄڻ سنڌي، جيئن ئي ڪلاس ۾ پهتو ته مانيٽر، اسلاميات جو ڪتاب کولي، سندس اڳيان
ٽيبل تي کڻي رکيو.
استاد سڄڻ سنڌيءَ
کيسي مان عينڪ ڪڍي، اکين تي رکي ۽ پنا اٿلائيندي چوڻ لڳو؛ ”پيارا ٻارو اڄ جو عنوان
آھي.... ’روزو‘.“ ٻارڙن کي هڪ نظر ڏسي وري پوءِ هو چوڻ لڳو؛ ”ٻارو! جيئن ته ماھ
رمضان شروع ٿيڻ وارو آھي ان ڪري اڄ اوهان کي روزي
بابت ڪجھ ٻڌايان ٿو.“
جاڙِي جَڳُ سَئِين
ننڍڙي ڪھاڻي
مٺل جسڪاڻي
بجلي جي اک ٻوٽ ۽
گرمي جي ستايل ڍولڻ، نم جي ڇانءُ ۾ رکيل کٽ تي ويھندي ئي، وريام کي چيو؛ ”ڪارو ٻڌ ڪمري
سان، رنگ نہ مٽائي تہ بہ اوساڻ ضرور مٽائيندو“.
وريام پھرين تہ ھڪو
ٻڪو ٿي ويو، پوءِ پاڻ سنڀاليندي، ڌيرج مان پڇيائينس؛ ”خير تہ آھي نہ... وري ڇا ٿيو
آھي؟“
طريقت جو سج
ناول جو تنقيدي جائزو
اڪبر لغاري
ناول، ”طريقت جو سج“
سينئر ڪهاڻيڪار ۽ ناول نگار منظور ڪوهيار جو لکيل آهي. هيءُ ناول قلندر لال شهباز
جي زندگي تي آڌاريل آهي؛ تنهنڪري هن کي نيم سوانحي ۽ نيم تاريخي ناول چئي سگهجي ٿو.
سيد عثمان مروندي المعروف قلندر لال شهباز ئي هن ناول جو مک ڪردارآهي. هي ناول سندس
مسافرين ۽ تعليمات تي مبني آهي.
اميد جو ڪرڻو ۽
پينڊوراباڪس ۾ رھجي ويل اميد
محمد علي پٺاڻ جي ڪهاڻين
جي ڪتاب ”اميد جو ڪرڻو“ جو جائزو...
ڊاڪٽر شير مهراڻي
محمد علي پٺاڻ گهڻ
رخو شاعر، اديب، ڏاهو ۽ ڊراما نگار آهي. هن ڪيترا ئي ڪتاب لکيا آهن. سندس مختلف ڪتاب
پڙهڻ کان پوءِ معلوم ٿئي ٿو ته هن جي شاعري توڙي نثر ٻئي خوبصورت آهن. هو سنڌيءَ ۾
ڪوتا ناول لکندڙ پهريون قلمڪار آهي. سندس ڪتاب اردو توڙي انگريزيءَ ۾ ترجمو ٿي چڪا
آهن، جيڪا پڻ سندس ڪاميابي آهي نه ته گهڻو ڪري اسان جي اديبن جا ڪتاب سنڌيءَ تائين
ئي محدود آهن. اردو ۽ انگريزيءَ ۾ شايع ٿيل ڪتابن جي پڙهندڙن جو حلقو وڌيڪ آهي، ۽
ان سان انهن ٻولين جي پڙهندڙن تائين سنڌي ادب جو پهچڻ پڻ هڪ ڪاميابي آهي.
بد شد!
ننڍڙي ڪھاڻي
مٺل جسڪاڻي
صبح سوير کان تتل
منجهند تائين، ڪنھن مھل ”چڻن وارو، چڻن وارو!“ ته ڪنھن مھل ”ڇولن وارو، آيو ڇولن
وارو!“ جا ھوڪا ڏيندي، ٻن ٽن ڪالونين جون گهٽيون ۽ ٻه اسڪول گهمي، ھاڻ اسان واري ڪالوني
۾ داخل ٿيڻ واري گهٽي ۾ ھوڪو ڏنو ھئائين.
ممتاز جو گهر ڪالوني
جي پھرين گهرن ۾ آھي. ھن ھوڪي ۾ ٿڪاوٽ ۽ ھيڻائي سان گڏ اُڃ ۽ بُک به محسوس ڪئي
ھئي. شايد اُن ڪري ئي ممتاز گهر مان ھن لاءِ ٿڌي پاڻي جو گلاس آڻي ھن کي پيئاري
چيو، ”ٻه منٽ ڇانءُ ۾ آرام ڪر“ ته ھن ورنديءَ ۾ چَيُس ”سائين، اڃا ڪي چار پنج
روپيا مس ٺھيا آھن. خرچ به ڪڍڻو آھي، اٽو به وٺڻو آھي“...
سونهري پيتي جو مُهاڳ
آخوند نور احمد ڏهوٽ جي
ترجمو ڪيل ٻارن لاءِ ڪهاڻيون ڪتاب ۾ ڇپيل
مٺل جسڪاڻي
پيارا ٻارو! ڪو به ڪم
ڪرڻ لاءِ توڙي پڙهڻ لاءِ پاڻ کي ڇا گهرجي؟
جيءُ، ها، اُتساهه
گهرجي.
اُتساهه لاءِ اوهان
کي، مون کي، پاڻ سڀني کي آخوند نور احمد ڏهوٽ جو ترجمو ڪيل ڪتاب ”سونهري پيتي“ (ٻارڙن
لاءِ اُتساهيندڙ ڪهاڻيون) پڙهڻ گهرجي. ڇو ته هن ڪتاب ۾ اهي اُتساهيندڙ ڪهاڻيون
شامل آهن، جن مان پاڻ سڀني پڙهندڙن کي انيڪ حوالن سان اتساهه ملندو.
ڪھاڻي-ڪتاب ”ڪجلي“ جو
تنقيدي جائزو
خليق ٻگھيو
تازو جھانگير
عباسيءَ جو ڪھاڻي-مجموعو بعنوان ”ڪجلي“ مُرڪَ پبليڪيشن ۾ ڇَپيو آھي، جنھن ۾ سورنھن
ڪَھاڻيون آھن. ڪتاب جو مُھاڳُ مشھور ڪھاڻيڪارَ شوڪت حسين شورو لِکيو آھي، جڏھن ته ڪتاب
جي ڪھاڻيڪارَ پاران ”دل جون ڳالھيون“ پڻ لِکيون ويون آھن. مرتضيٰ لغاريءَ جي ”پبلشر
نوٽ“ کان سواءِ، ھِن ڪتاب جو بئڪ پيج رسول ميمڻ لِکيو آھي. ھڪ سؤ سترنھن صفحي کان،
ھڪ سؤ پنجويھ صفحن تائين ”مھربان دوستن“ جا رايا لِکيل آھن. رايا ڏيندڙ جا نالا ھي
آھن: اياز گل، رزاق سھتو، عبدالواحد سومرو، وفا صالح راڄپر، اختر ”پيا“ سولنگي ۽
رياض احمد ڪلھوڙو. ڪتاب ۾ ايترن راين جي ضرورت وارو سوال ضرور سوچرائي ٿو، ڇو ته ھڪ
ئي ڪتاب ۾ ايترا رايا شاعريءَ جي ڪتابن ۾ ته معمول موجب ھوندا آھن، پر ”فڪشن ادب
“۾ اھو ”سڀ ڪجھ“ عجيب لڳي ٿو. ٻي سوچڻ واري ڳالھ ھيءَ آھي ته ڪتاب جي مُھاڳ واري
مضمون ۾، ڪتاب جي سُورنھَن ڪھاڻين مان، فقط پنجن ڇھن ڪھاڻين جو ذڪر ٿيل آھي، باقي
مواد جو مفھوم سنڌي ڪھاڻي ۽ اُن جو ڦھلاءُ آھي. تقريبن اُوتريون ئي سِٽون ته رسول
ميمڻ به ڪھاڻيڪارَ جي فن تي، بئڪ پيج ۾ لِکي ويو آھي! ھِڪ سؤ پنجويھ صفحن تي مشتمل،
ھِن ڪتاب جو مُلھ ٻه سئو پنجاھ روپيا رکيل آھي.
وبا جي مند جون ڪهاڻيون
رکيل مورائي
زندهه رهڻ جي هر ڪوشش
موت کان بچڻ جي ڪوشش آهي. ڪهاڻي زندهه رهڻ جي ڪوشش هوندي به، موت کان بچڻ يا ڀڃڻ
جي ڪوشش نه آهي، موت ۾ زندگيءَ کي ڳولڻ جي ڪوشش آهي، ان لاءِ جڳهه ٺاهڻ جي ڪوشش
آهي. انسان جي پهرين ڪهاڻيءَ جو مقصد به
اهو ئي هئو ۽ سندس آخري ڪهاڻيءَ جو مقصد به اهو ئي هوندو.
