بند رستو

بند رستو

ننڍڙي ڪهاڻي

انور ابڙو

”ڪنهن سان وڙهي آيو آهين ڇا؟“

”ها.“

”ڇو؟“

”رستو نه پيو ڏي.“

”پاسو ڏيئي هليو وڃين هان؟“

”پاسي مان به وڃڻ نه پيو ڏي.“

”ڇا پيو چوي؟“

جوڳڻ سان جيءُ

جوڳڻ سان جيءُ

چندر سکاڻي

وسڪاري جي جوڀن ڀري مند جي صبح جو ڪٿان مورن جا ٽهوڪا اچي رهيا هئا، ڪٿان چڙن جي آواز سان گڏ ڌنارن جا مال هڪلڻ جا مخصوص آواز ”ها ها، هو هو“ پئي آيا، هارين وري پنهنجي وهٽن کي پلاڻي ٻنين جو رُخ رکيو هو. آئون چانهہ جو ڍڪ ڀري پنهنجي دوست امرت جي دڪان تي اچي ويٺس تہ ڪن ۾ هلڪو سور محسوس ڪيم.

امرت کان ماچيس گهري، انهي مان تيلي ڪڍي ڪن ۾ گهمائڻ لڳيس.

امرت دڪان تي آيل گراهڪن کان فارغ ٿيو تہ ڪن ۾ تيلي ڦيريندي چيم؛ ”يار ڪن ۾ سور پئجي ويو آهي.“

”اڳي ڪڏهن سور پيو آهي، يا هينئر پيو آهي؟“ امرت آيل ننڍڙي ٻار کي شيءِ ڏيندي چيو.

هُو پين موٽائي نه سگهيو

هُو پين موٽائي نه سگهيو!

ڪورونا جي ڏينهَنِ جي هڪ ننڍڙي ڪهاڻي

انور ابڙو

فياض صدر واري علائقي ۾، ريگل چوڪ ڀرسان ڪمپيوٽر مارڪيٽ واري عمارت جي پهرين ماڙ تي، ڪمپيوٽر ٺاهيندڙ جي دڪان تي بيٺو هو. هڪ نوجوان سندس ليپ ٽاپ جي بيٽري ۽ چارجر چيڪ ڪري رهيو هو.

شام جو پهر هو. بند مارڪيٽ ۾ ماڻهن جي پيهه هئي. ڪي پراڻا ليپ ٽاپ ٺهرائي رهيا هئا، ته ڪي نوان ڊيسڪ ٽاپ وٺي رهيا هئا. ڪو استعمال ٿيل ڪمپيوٽر خريدي رهيو هو ته، ڪنهن کي ڪا ٻي شيءِ گهربي هئي. هر ماڻهو ڪنهن نه ڪنهن ڪم ۾ رُڌل هو. اهڙي ماحول ۾، فياض جو ساهه ٻوساٽجڻ لڳو. اوچتو سندس ڪنن تي، ڀرسان کان هڪ آواز پيو: ”بيٽا پين لي لين....“

پاڻَ ۾ پاڻُ ڳولهڻ جي جستجو

پاڻَ ۾ پاڻُ ڳولهڻ جي جستجو

اخلاق انصاريءَ جي ڪھاڻي ڪتاب ”مان پاڻ کي ڳولڻ نڪتو آهيان“ جو تعارفي اڀياس

رکيل مورائي

جيئڻ، ڪهڙين به حالتن ۾ جيئڻ آهي. جيڪڏهن حالتون موت کان ڪنهن به طرح نراليون آهن ته! ڪجهه به نئون لکڻ، نئون جيئڻ ئي ته آهي. ۽ سنڌي ٻوليءَ کي نئون/جديد ادب ڏيندڙ ڪهاڻيڪار، ناول نگار ۽ ننڍي دائري ۾ ڪوتاڪار اخلاق انصاري صاحب جي ڪهاڻين تي ڪجهه به لکڻ ائين آهي.

اخلاق انصاري صاحب جي ڪهاڻين تي لکندي هڪ ڳالهه ته کٽڪي ٿي ته نئين/جديد ادب جي تشريح يا تعارف اسان وٽ مڪمل طرح نه ٿي سگهيو آهي. سبب اهو آهي جو ان طرف اسان جو ويچار يا رخ ٺيڪ طرح سان ويو ئي نه آهي. اڄ تائين جيڪو به ڪجهه ان سلسلي ۾ لکيو ويو آهي اهو بنهه گهٽ آهي ۽ ان ڪري ان ۾ نئين/جديد ادب جي چٽائي نه ڪئي وئي آهي. جيڪو ڪجهه ڪيو ويو آهي، اهي سڀ ڪوششون ئي آهن. ڪامياب/ناڪامياب.

داغ دھلوي ۽ مھمان

داغ دھلوي ۽ مھمان

ننڍڙي ڪھاڻي

ھمير گاد

داغ دھلوي (نواب مرزا خان) نماز پڙھي رهيو هو ته هڪ صاحب ان سان ملڻ آيو. هن کي نماز ۾ مشغول ڏسي، واپس هليو ويو. ان وقت داغ سلام ورايو. ملازم چيو: ”فلاڻو صاحب آيو هو ۽ واپس هليو ويو.“

داغ چيس: ”ڊوڙندو وڃ! ھو اڃا رستي ۾ ھوندو.“

ملازم ڊوڙندو ويو ۽ ان صاحب کي واپس وٺي آيو.

داغ ان صاحب کان پڇيو ته: ”اوھان اچي، واپس ڇو ھليا ويا.؟“

هو چوڻ لڳو: ”اوهان نماز پڙھي رهيا هئا ان جي ڪري آئون هليو ويس.“

داغ يڪدم چيس: ”حضرت! آئون نماز پڙھي رهيو هيس، لاحول ته ڪو نه پڙھي رهيو هيس جو توهان ڀڄي ويئو.“

(ڏيھاڙي پنھنجي اخبار ۾ ۲۰ آگسٽ ۲۰۲۰ع تي ڇپيل)

ڪهاڻي لڙهي ويئي!

ڪهاڻي لڙهي ويئي!

ننڍڙي ڪهاڻي

انور ابڙو

”تون منهنجي اکين ۾ ائين ڇا ٿي ڏسين؟“

”ڪا ڪهاڻي.“

”ڪنهن جي؟“

”پنهنجي؟“

”ڇا هي لکيل ان ۾؟“

پيءُ ننڍو، پٽ وڏو!؟

پيءُ ننڍو، پٽ وڏو!؟

ننڍڙي ڪھاڻي

مٺل جسڪاڻي

”يار سليم، اِها چوڻي ته ٻڌي هوندئي. چوندا آهن نه ته، ننڍڙا ڪوئا هليا آهن، وڏن جا ڪن ڪترڻ“! سليم، سلام ورائڻ کان پوءِ اسان ويٺلن سان هٿ ملائي ويٺو ته، ڪنهن به ساڻس خير عافيت ته ڪا نه ڪئي اٽلو حفيظ کانئس سوال ڪري ويٺو.

”ها. اهڙي ڪا چوڻي آهي ته سهي.“ سليم وراڻيو.

وسائي مٿان چيو؛ ”ان ۾ پيءُ جي ننڍي هجڻ ۽ پٽ جي وڏي ٿيڻ واري ڳالھ کي، ڪيئن مڃجي؟“

خوشبوءِ

خوشبوءِ

ڪورونا جي ڏينهَنِ جي ننڍڙي ڪهاڻي

انور ابڙو

رحمان هڪ نجي اسپتال ۾ بيٺو هئو ته مٿئين ڪلاس جي هڪ حسين عورت، هوا جي جهوٽي وانگر اچي سندس پاسي مان گذري. هن کي خوشبوءِ محسوس نه ٿي. نزلو زڪام به نه هئس. نڪ به بند نه هئس. اهڙين عورتن جي آس پاس موجود هئڻ يا ڀرسان گذري وڃڻ سان هٻڪار ڦهلجي ويندي آهي، پر هن ڀيري ائين نه ٿيو. هيءُ ڊڄي ويو. کيس خوف ورائي ويو ته، ڪٿي ڪورونا ۾ ته نه وٺجي ويو آهي، جنهن جي ٿيڻ سان سنگهڻ جي حِس ختم ٿي ويندي آهي.

وقت گذاري لاءِ

وقت گذاري لاءِ...

ڊائلاگ ڪهاڻي/ مڪالمو

مٺل جسڪاڻي

“هوءَ ڪير آهي؟”

“هوءَ، هوءَ آهي.”

“ڀلا هوءَ ڪير آهي؟”

“هوءَ، اِها هوءَ آهي.”

“۽ هوءَ ڪير آهي؟”

“هوءَ، اها به هوءَ آهي؟”

“انهن ۽ جيڪي هتي نه آهن، سڀني سان، تنهنجو ڪهڙو رشتو آهي؟”

“جيڪو تو سان آهي.”

لفافو

لفافو

ننڍڙي ڪھاڻي

عبدالغني شر

آفيس ۾ جڏهن به صاحب جي ميٽنگ ٿيندي ھئي ته خادم تي ڄڻ شامت نازل ٿي ويندي ھئي. صاحب هن کي ڏسندي ئي گارين جا ڌوڙيا لائي ڏيندو هو! چوندو هئس؛

”ڪميڻا! بيحيا! بيشرم! نه شرم تو کي، نه مونکي. اچي غريبن سان ٿو ظلم ڪرين. ڪالهه ڪيترو سمجھايو اٿم، پر تون مڙڻ واري ٻُوٽي ناهين. ڪجھ خدا جو ڀؤ ڪر! سڀاڻي مري مٽيءَ ۾ وڃڻو اٿئي! ڇو ٿو پنهنجي آخرت وڃائين!؟ ٻڌاءِ تنهنجي منهن تي ڪهڙو تئو مليان! هڪ ڀيرو تو کي نوڪريءَ تان برطرف ڪيم. تو کي ڪورٽ بحال ڪيو. پر ھاڻ اهڙا قلم هڻندس جو سڄي زندگي پني گذارو ڪندين! ۽ تو کي ڪورٽ سڳوري به بحال نه ڪندي.“

فلسفو ۰ غفار سومرو

فلسفو

ڪھاڻي

غفار سومرو

اڄڪلھ آھي الاءِ ڇا! ڪجھ به ته نٿو وڻي. سڪون، آرام، نالي ڪاڻ وڃي رهيو آھي. هينئون هڪ جاءِ ڪونهي. ڪنهن مهل هيئن ته ڪنهن مهل هونئن. ذهن به ڊم فل ڊم فل پيو ٿئي. يعني ٻري اجهي پيو. خيالن جو هڪ ولر، من پڌر تي، پکين جيان اچي لهي ئي  مس ٿو ته وري ڀڙڪو ڏيئي اڏامي ٿو وڃي. پاڻ رڳو پرن جو ڦڙڪو محسوس ڪريون ٿا، باقي ڪجھ ئي ڪو نه. ڪيترا ڏينهن ٿي ويا آھن، گهر ويٺو آھيان. ڪيڏانهن اچڻ وڃڻ ٺپ بند آھي. يارن دوستن، مٽن مائٽن جو اچڻ وڃڻ، يا وٽن پنهنجو وڃڻ، قرب ڪچهري ڪرڻ به يا نصيب ٿي ويو آھي. روح ئي نه ٿو ٿئي ٻاهر نڪرڻ تي. ماڻھوءَ-ڏٺي به ڏينهن ٿي ويا آھن. اها ٻي ڳالھ آھي ته ان ۾ ماڻھن جو قصور ته آھي ئي ڪو نه. هي ڪورونا، قادر شل! سڀني کي بچائي، آدم بيزار ڪري ڇڏيو آھيس. نه گهر ٿو وڻي نه ٻاهر. ماڻهو، ماڻھوءَ کان ائين ٿو ڀڄي جيئن ڪانءُ ڀڄي ڪمان کان. ڀاڪر ڀري ملڻ ته خواب ٿي ويو. هٿ ڏيڻ به بند آھي، وڏي ڳالھ آھي نه!

محمد علي پٺاڻ جي ترجمو ٿيل اردو ڪتاب "تیسرا لباس" تي هڪ نظر

محمد علي پٺاڻ جي ترجمو ٿيل اردو ڪتاب "تیسرا لباس" تي هڪ نظر

زرار پيرزادو

سنڌي ادب ۾ ٻين ٻولين جي ادب کي ترجمو ڪري متعارف ڪرائڻ ۽ ان جي نون لاڙن کان واقف ڪرائڻ وارو سلسلو مرزا قليچ بيگ واري آڳاٽي دور کان هلي رهيو آهي.

پر هاڻي سنڌي ادب کي ٻين ٻولين ۾ ترجمو ڪرائي سنڌي ليکڪن ۽ سندن فني شهپارن کي ٻين ٻولين جي ادبي حلقن ۽ عام ماڻهن ۾ متعارف ڪرائڻ واري ضرورت کي شدت مان محسوس ڪيو پيو وڃي.

ڪوڪ وارو

ڪوڪ وارو

ڪھاڻي

وھاب سھتو

تڪڙو گھر ۾ گھڙيو. سندس حالت ڏسي، سمورا گھر-ڀاتي ھراسجي ويا. پاڻُ ڪرسيءَ تي اڇليندي، ڪپڙن ڪڍڻ لاءِ چيائين. ٻڏتر واري سندس سوچ، گھر ۾ خوار پئي ڪيس؛ شايد ڪنھن وڏي مسئلي جي ڪُنَ ۾ غرق آھي.

بيقراريءَ منجھان ٽپ ڏيئي اٿيو. پاڻي گھريائين. وري کٽ تي آھلي پيو. پاڻي مليس. اٿي بيھي پيتائين. بيٺڙ ئي ڪجهه سوچائين. ڪنڌ هڻي، وري کٽ تي ڊھي پيو.

بيقرار شايد شاعر ھجن، پر پاڻ شاعر به نآھي. جڏھن ته سندس بيقراري، شاعرن کان گھٽ به نآھي. شاعر پري کان عام ماڻھن جي ڏکن جو تاب نه سھي، زبان سان ڏک جو اظھار ڪندا آھن. جڏھن ته ھيءُ غريبن جي مسئلن ۾، جان جوکي اندر وجهي، منجھن تپي، بيقرار ٿيو آھي. اهڙا مسئلا زندگيءَ ۾ ڪئين آيس ۽ ويس، جن ۾ هڻي وڃي ھنڌ ڪيائين.

فيصلو

فيصلو

ننڍڙي ڪهاڻي

ممتاز ساقي

“اي نوري! سج ڪيترو چڙھي آيو آھي! اڃا سُتي پئي آھين!؟” سفوران نوري کي جاڳائيندي مٿانئس سوَڙ لاھيندي چيو.

“امان تون ته صبح سان ئي ملڪ کڻيو مٿي ڪرين! جھڙو اڀريو ڪونھي، ماڳئين لھيو ٿو وڃي.” نوري ڪاوڙ ۾ چيو ۽ وري سوڙ ڇڪي سمھي رھي.

گھر جي پڌر تي بيٺل گدامڙيءَ جي وڻ تي ويٺل جھرڪين جي چُون چُون ۽ صبح جي ٿڌڙي ھير کي پسند ڪندڙ نوريءَ کي اڄ ھنڌ ڇڏڻ ئي نٿي آيو. پر سفوران جي بار بار اٿارڻ تي ھوءَ اٿي ۽ ھنڌ ويڙھي وڃي پڇنڊيءَ تي رکيائين. منھن کي پاڻيءَ جا ڇنڊا ھڻي وڃي رڌڻي ۾ ويٺي. چانھ ڍڪ پي ٻھاري ٽاري جي ڪيائين.

هڪ رزميه شھر جا قصه گو

هڪ رزميه شھر جا قصه گو

امر لغاري

پس منظر:

افساني جي حوالي سان ضروري ناهي ته ماڻھو علائقائي حدبندين جو قائل هجي، پر علائقو يا مقاميت افساني ۾ موضوع کي انيڪ رنگ ۽ سگهه بخشي ٿي. سانگهڙ، افساني جي تاريخ ۾ لعل چند امر ڏنو مل هڱوراڻيءَ جي لکيل افسانوي مضمون ”حر مکيءَ جا“ ۽  محمد عثمان ڏيپلائيءَ جي ناول ”سانگهڙ“ ڪري پنهنجي الڳ حيثيت رکي ٿو. ليمبرڪ جو انگريزيءَ ۾ لکيل ناول ”دي ٽيريريسٽ“ جنهن جو سنڌي ترجمو ”حر گوريلا ويڙهه“ جي نالي سان ٿي چڪو آهي، سو به سانگهڙ ۽ ان جي آسپاس وڙهي ويندڙ حر تحريڪ جي پسمنظر ۾ لکيل آهي.

پيراڍُو - دريا خان شنباڻي

پيراڍُو

ننڍڙي ڪھاڻي

دريا خان شنباڻي

ڪاڪو نازڻ مشھور ۽ معروف پيراڍو..... ڪنهن به واردات جا پيرا ڪاڪي نازڻ کنيا ته چور جو ساھ مُٺ ۾ اچي وڃي. عمر پنجونجاھ سال پر پاڻ ڄڻ چاليهن جي پيٽي ۾ هجي. مُٺ تي سگريٽ پيئي. اکيون وڏيون پر ڄڻ رت-ڳاڙھيون. ڳاڙھي ٽوپي مٿي تي، ڪجھ پاسيري رکيل. ۽ ٽوپيءَ جون ڪناريون ڌوپجڻ کان پوءِ به ميريون. اڇا ڪپڙا ۽ ڪلهي تي پوتڙو. مُڙس اڙٻنگ، جو جيڪڏھن ڪنهن جهيڙي جهٽي ۾ لهي لٺ وھائي ته ڏھن پندرهن مڙسن کي ڍيري ڪري ڇڏي. پر جھيڙن جهٽن کان اصل پري. سندس گهر ڳوٺ کان سڏ پنڌ تي پرڀرو. ۽ گهر جي چوڌاري ٻن مڙسن جي قد جيترو لوڙھو ڏنل. پنهنجي مال متاع ۽ کير مکڻ وارو. ٻه اڍائي کن جريب زمين. گهر ۾ ڪُل ٻه ماڻھو. سندس گهرواريءَ کي گذارئي اٺ نو سال ٿيا آھن. پٽ جي اولاد کان محروم. ٽي ڌيئرون جن مان ٻن جي شادي ٿي وئي، باقي هڪ ڌيءُ به جوان ۽ گهر سنڀالڻ واري.... جيڪڏھن ويٺي کائي ته به ڪو حرج نه هوندو. پر چوٿين پنجين ڏينهن ڪو نه ڪو هن کي ڪنهن واردات جي پيراڍو ڪرڻ لاءِ کڻي وڃي ۽ اتان ھزار پندرهن سئو به کنيو اچي. هروڀرو چور جو نالو به نه کڻبو پر چور سان ياري اصل نه رکبي. گھڻو زور ڀرڻ تي به ڪنهن ننڍيري کي ته نه پر وڏيري وڙي کي چور جا پار پتا سُود ڏئي، ڳالھ ڳجهارت ۾ ڇڏي اچي، پوتڙو ڇنڊي گهر پهچبو.