پوياڙيءَ جا پاڇا - رزاق سھتو

پوياڙيءَ جا پاڇا

مختصر ڪھاڻي

رزاق سھتو

مونن ۾ منھن ھنيو، پيريءَ ۾ وجود کي وڪوڙيل بيمارين کان بيزار، ڪِنجِهي ۽ ڪُڻڪَندڙ، دم جي مريض جيان ساھُ کي سٽ اٿس. واندڪائي ۾ ويٺو سوچي، ماضيءَ جي ياد ڪر موڙيو ته اکيون آليون ٿي پيس. نرڙ تي پيريءَ جا گهنج پر پوءِ به چھري تي چمڪ اٿس. هٿ وڌائي ڀر ۾ رکيل ريڊئي جو واليم کوليائين. فرمائشي پروگرام ھلي رھيو ھو. هڪ، ٻن ڪلامن کانپوءِ انائونسر چوي ٿو؛ ”سامعين پنھنجي پسند تي وائي ٻڌندا، آواز جڳ مشھور ۽ ڄاتل سڃاتل.“

سازن جا آواز اڀرن ٿا. ڳائيندڙ سريلي ۽ مڌر آواز سان ٻول چپن سان چوري ٿو. ھن پوڙھي ڪلاڪار جي گَهري سچ جي سمنڊ ۾ ماضي تيز ھوا بڻجي لھرن جو روپ ڌاري ڪناري ڏانھن ڪاھ ڪري ٿو.

ناول سنڌ پرينءَ سان جو اڀياس

ناول سنڌ پرينءَ سان جو اڀياس

خادم رند

“سنڌ پرينءَ سان” ناول سينئر سياسي ۽ سماجي اڳواڻ ۽ ليکڪ ڀائو درمحمد ٻرڙي جو لکيل آھي. ڀائو جيتوڻيڪ وڏي عرصي کان مختلف عنوانن تي قلم کڻندو رھيو آھي پر ھن پهريون ڀيرو ناول جهڙي اھم ۽ ڏکي صنف تي طبع آزمائي ڪئي آھي.

“سنڌ پرينءَ سان” ناول بابت ليکڪ پنھنجي پاران ۾ ڄاڻائي ٿو ته “جوانيءَ جي جذبن، احساسن، اُمنگن، ڪجھ ننڊ ڪجھ جاڳ جي خوابن جي تعبير کي لفظن جي مالھا پارائي، پنھنجي ڌرتيءَ جي ماڳن، مڪانن جي سونھن ۽ سوڀيا ڏيکارڻ جي ڪجھ ڪوشش ڪئي آھي”.

ناول “جيتامڙو” ھڪ جائزو - مشتاق جروار

ناول “جيتامڙو” ھڪ جائزو

مشتاق جروار

ٻولي ۾ ترجمن جي تمام گهڻي اھميت آھي ترجمن سان دنيا جو علم ھڪ ملڪ کان ٻئي ملڪ ھڪ قوم کان ٻي قوم ڏانھن منتقل ٿئي ٿو، جنھن سان ھڪڙي قوم ٻي قوم جي نفسيات، ثقافت، ۽ سوچن، خيالن کان واقف ٿئي ٿي ۽ ان جي ڪيل تجربن، ڪاميابين ۽ ناڪامين مان سکڻ سان گڏوگڏ ان قوم جي علمي خزاني ۾ اضافو ٿئي ٿو. سنڌي ٻولي ۾ شروعاتي دور ۾ مرزا قليچ بيگ عالمي ادب جي ڪتابن جا تمام گهڻا ترجما ڪيا، جنھن سان سنڌ جا ماڻھو انگلينڊ جرمني، آمريڪا ۽ ٻين ملڪن جي ادب، علم کان واقف ٿيڻ سان گڏوگڏ ٻين قومن جي نفسيات، ثقافت، سوچن ۽ خيالن کان واقف ٿيا ٿي جنھن کان پوءِ سائين ابراھيم جويي، نورالدين سرڪي، رسول بخش پليجي ۽ سنڌ جي ٻين ڏاھن عالمي ٻولين جي ترقي پسند ادب جي شاھڪار ڪتابن جا ترجما ڪيا جن سان سنڌي پڙھندڙ جي سوچن خيالن کي تبديل ڪيو، ھينئر به سنڌي ٻولي ۾ ادب، سياست، تاريخ، فلسفي جي بھترين ڪتابن جا ترجما ٿي رھيا آھن جيڪي سنڌي جي علمي خزاني ۾ اضافو ڪري رھيا آھن. تازو سنڌي ۾ تمام سٺا ناول ترجما ٿيا آھن، جنھن ۾ ڊاڪٽر گل جو ترجمو ٿيل ڪتاب جيتامڙو به ھڪ آھي، جيڪو ڪافڪا جي ناوليٽ Metamorphosis جو ترجمو آھي، جيڪو صنعتي ۽ مشينري دور اچڻ سان ماڻھن جو ھڪ ٻئي سان تبديل ٿيندڙ رويي تي آھي ھن ناوليٽ جي ڪھاڻي ھڪ ڪلارڪ گريگر سيمسا جيڪو ڪنھن بيماري سبب جيتامڙو ٿي وڃي ٿو، جي ۽ ان جي خاندان جي چوڌاري ڦري ٿي.

موهن جو دڙو - جهانگير عباسي - عبدالڪريم چنا

موهن جو دڙو – ڪھاڻي ڪتاب جو جائزو

جائزو: عبدالڪريم چنا

نالو: موهن جو دڙو

صنف: مختصر ڪهاڻيون

مرتب: جهانگير عباسي

صفحا: ۲۷۲... قيمت: ۵۰۰

انگريز دور ۾ جنهن وقت موئن جو دڙو جي کوٽائي شروع ٿي ته سنڌ کي دنيا اندر هڪ نئين سڃاڻپ ۽ مڃتا ملڻ شروع ٿي ۽ سنڌين به پنهنجي قديم سڀيتا ۽ ثقافت تي فخر ڪرڻ شروع ڪيو. آثارِ قديمه جي ماهرن پاران مختلف دورن ۾ کوٽائي ٿيندي رهي ۽ نيون نيون ڳالهيون سامهون اينديون رهيون. اڄ تائين مڪمل کوٽائي نه ٿي سگهڻ ۽ قديم نشانين جي ڀاڃ نه ٿي سگهڻ سبب هن وڏي شهر جي ماڻهن، انهن جي ٻولي، رهڻي ڪهڻي، ثقافت، مذهب ۽ حڪمراني جي طريقي وغيره بابت مڪمل مستند ڄاڻ نه ملي سگهي آهي. ان صورتحال ۾ جڏهن هن عظيم سڀيتا کي افسانوي انداز ۾ پيش ڪيو ويندو آهي ته ان ۾ کوڙ مختلف ۽ انومانن ڀريون ڳالهيون سامهون اينديون آهن. هر ليکڪ پنهنجي تصور، تخيل ۽ تاريخي مطالعي موجب ڪهاڻيءَ ۾ خيال پيش ڪرڻ جي ڪوشش ڪندو رهندو آهي. انهن افسانن کي تاريخي حقيقت ڪري ته هرگز نه ٿو وٺي سگهجي پر انهن لکڻين مان ليکڪن جي هن قديم عظيم سڀيتا سان محبت، ان تي فخر، ۽ ان جي رازن کي پروڙڻ جي اڻ تڻ جي پرک ضرور پوي ٿي. سنڌو سڀيتا جي هن عظيم وسنديء تي ڪيترا ئي افسانا لکجي چڪا آهن. تازو ئي محترم جهانگير عباسي پاران “موهن جو دڙو” جي نالي سان هڪ ڪتاب ترتيب ڏئي شايع ڪرايو ويو آهي جنهن ۾ هن عظيم سڀيتا جي پس منظر ۾ ايڪيھ مختلف ڪهاڻيڪارن جون ايڪيھ مختصر ڪهاڻيون شامل آهن. جهانگير عباسي موجب هن ڪتاب جي پبلشر جي ذاتي دلچسپيءَ سبب موهن جو دڙو سان لاڳاپيل وڌيڪ ڪهاڻيون هٿ ڪري انهن کي الڳ سان نئين ڪتاب ۾ ترتيب ڏئي ڇپائڻ جو منصوبو پڻ آهي.

هڪڙي عورت - اورحان ڪمال - بخشل باغي

هڪڙي عورت

تُرڪ ڪهاڻي

ڪھاڻيڪار: اورحان ڪمال

سنڌيڪار: بخشل باغي

*وونئڻن جي فصل ۾ جيسيتائين نظر ٿي وئي پندرهن ويھ مزدور مرد ۽ عورتون نظر اچي رهيا هئا. اهي ووئڻن جي ٻوٽن اڳيان ڦُٽي پيل جهنگلي ٻُوٽن ۽ جهاڙين کي صاف ڪري رهيا هئا. گڏوگڏ چونڊو به ڪري رهيا هئا.

اُس جي تيز تاءُ ۾ گر۾ ۴۱ سينٽي گريڊ تائين پهچي چڪي هئي. لوءِ لڳندڙ هوا ۽ ڌُوڙ ۾ ويڙهيل آسمان تي ڪو به پکي نٿي اُڏريو.

پورٽريٽ ٿيل پيڙا ڪھاڻي ڪتاب جو تجزيو

پورٽريٽ ٿيل پيڙا

مختيار جمالي جي ڪهاڻي ڪتاب ۾ "پورٽريٽ ٿيل ڪهاڻيون"

دريا خان شنباڻي

ڪي سال اڳ مون ماڻڪ جو ناول "ساھ مٺ ۾" پڙھيو ۽ پڙھندي ائين پي لڳو ڄڻ منهنجي وجود کي به ڪا اڏوهي لڳي هجي ۽ هيڏانهن ناول مڪمل ڪندس هوڏانهن منهنجو اڏوهي لڳل وجود اڏوهي کاڌل ڪاٺ جيان هيٺ ڪري پوندو ۽ ذره ذره ٿي پوندس. ان ناول جي سحر مان، مان اڄ تائين نڪري ڪونه سگهيو آھيان.

مينڊل جو قانون - جميل احمد پال - ننگر چنا

مينڊل جو قانون

پنجابي ڪهاڻي

ڪهاڻيڪار: جميل احمد پال

سنڌيڪار: ننگر چنّا

“مينڊل اڄ کان ڪي ڏيڍ سَو سالَ اڳ هڪ پادري ٿي گذريو آهي، هُنَ مَٽَرَ جي ٻُوٽي ۽ ٻِجَ تي ڪي تجربا ڪيا هئا، جَنِ مان وراثت جي باري ۾ اَمُلهه ڄاڻَ ملي. اڄ اسين ڄاڻون ٿا ته ڪو به ٻارُ ماءُ پيءُ منجهان ڪھڙيون وَٿون وراثت ۾ وٺندو. جيئن جيڪڏهن پيءُ ماءُ مان ڪو هڪ قَدَ جو مَنڌرو ۽ هڪ ڊگهو هجي ته چئن مان ٽن ٻارن جا قَدَ ڊگها هوندا. ائين ئي سايُون اکيون پَرڌانُ ٿينديون آهن. ماءُ پيءُ منجهان هڪ جون اکيون سايون هجن ته چئن مان ٽن ٻارن جون اکيون سايون هجڻ جو امڪان آهي.....”